Transformacja Śląska, czyli szanse, nadzieje i obawy
05.12.2025
Transformacja gospodarcza i konkurencyjność Polski oraz województwa śląskiego, edukacja, sztuczna inteligencja oraz współpraca międzynarodowa to wiodące tematy VII edycji Międzynarodowej Konferencji EKON eco5.zero, jaka 28 i 29 listopada 2025 r. odbyła się w Katowicach.
– Naszym celem jest skracanie dystansu pomiędzy obszarami nauki, biznesu, samorządu i rządu. Jako Śląska Federacja Przedsiębiorców Polskich robimy wszystko, aby aktywować biznes, szczególnie na Śląsku, który jest ważnym miejscem dla Polski i Unii Europejskiej. Konferencja eco5.zero jest właśnie miejscem służącym do skracania dystansu i aktywizacji biznesu – mówił podczas otwarcia Michał Gawroński, przewodniczący Rady Fundacji EKON, przewodniczący Śląskiej Federacji Przedsiębiorców Polskich (ŚFPP) oraz założyciel Grupy Amber.
Uczestników konferencji witała także Joanna Strzelczyk – Łucka, wiceprzewodnicząca ŚFPP oraz prorektor ds. kształcenia Akademii Górnośląskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach. W konferencji wzięło udział wielu przedstawicieli rządu, władz wojewódzkich, samorządowców, ekspertów oraz firm z terenu woj. śląskiego.
Transformacja województwa śląskiego
– Dziękuję za to spotkanie, za rozmowę i dialog. W Ministerstwie Edukacji Narodowej nadzoruję szkolnictwo zawodowe czyli obszar, gdzie wspólnie z przemysłem przygotowujemy kadry dla nowoczesnej polskiej gospodarki – powiedział Henryk Kiepura, wiceminister edukacji.
Resort edukacji zajmuje się m.in. promocją szkolnictwa zawodowego. Wiosną 2025 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało spot promujący kształcenie zawodowe. Celem kampanii było zachęcenie uczniów kończących szkołę podstawową do wyboru ścieżki edukacyjnej w technikach oraz szkołach branżowych.
Hasło kampanii – „Twoja pasja – Twój zawód – Twoja przyszłość – wybierz kształcenie zawodowe!” – podkreślało, że decyzja o wyborze szkoły ponadpodstawowej ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju edukacyjnego i zawodowego uczniów. Kształcenie zawodowe w Polsce to dzisiaj blisko 1 mln 200 tys. uczniów i słuchaczy.
– Województwo Śląskie przechodzi przez proces transformacji. Mamy się zmieniać w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, energetyki odnawialnej oraz wykorzystania odpadów, na realizację tych celów płyną duże środki z funduszy europejskich. To, jak szybko przeprowadzimy niezbędne zmiany będzie zależało m.in. od nauki i przedsiębiorców – mówił Grzegorz Boski, wicemarszałek województwa śląskiego.
Przypomniał, że województwo śląskie przyjęło pierwszy w Polsce Regionalny Plan Adaptacji do zmian klimatu. To mapa działań, która łączy samorządy, naukę i mieszkańców, a w praktyce oznacza więcej zieleni, retencji i lepszą informację o zagrożeniach.
Plan porządkuje cele i zasady współpracy samorządów, instytucji publicznych, uczelni i organizacji społecznych wobec coraz częstszych skutków zmian klimatu, takich jak fale upałów, intensywne opady prowadzące do podtopień czy okresy suszy.
Złota era rozwoju gospodarczego Polski
– Cieszę się, że po raz siódmy Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest w centrum uwagi i, że tu odbywa się konferencja mająca na celu wypracowanie wspólnych rozwiązań wspomagających zrównoważony rozwój. Jesteśmy jedyną formalną metropolią w Polsce, która ma na celu wspólny, zrównoważony rozwój. Nasza gospodarka przechodzi transformację nie tylko w sektorze energetycznym, ale również w wielu innych obszarach – podkreślił Igor Śmietański, wiceprzewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Jednym z konkretnych prośrodowiskowych działań GZM jest zwiększanie liczby autobusów elektrycznych. W listopadzie GZM zawarła umowę na dostawę 31 autobusów elektrycznych wraz z infrastrukturą ładowania, realizowaną w ramach projektu „Zielony Transport GZM”.
To kolejny etap wdrażanej przez Metropolię strategii wymiany taboru na zeroemisyjny. Dostawy pojazdów przewidziane są na pierwszą połowę 2026 roku. Wraz z autobusami dostarczone zostaną ładowarki, przystosowane do integracji z istniejącą infrastrukturą techniczną zajezdni.
– Mimo tego, że żyjemy w złotej erze rozwoju gospodarczego Polski, to odczuwamy lęki i niepokoje. Są one spowodowane wieloma czynnikami, jak np. agresją Rosji na Ukrainę. Inny punkt zapalny to Bliski wschód, gdzie konflikty trwają od dziesięcioleci, ale w ostatnich latach obserwowaliśmy ich wzmożenie. Ten lokalny konflikt może przerodzić się w konflikt regionalny, a potem światowy. Mamy również napięcia społeczne, militarne i gospodarcze pomiędzy Rosją, a Stanami Zjednoczonymi. Europa zdecydowanie wkroczyła w te negocjacje, co jest bardzo dobrym symptomem. Mamy nadzieję, że wkrótce wojna na Ukrainie się zakończy – mówił generał Mieczysław Bieniek.
Jak dodał, wśród przedsiębiorców są widoczne jeszcze inne obawy, związane np. ze sztuczną inteligencją, robotyzacją, automatyzacją i komputerami kwantowymi – to są szanse, ale jednocześnie także wyzwania.
Innym powodem do niepokoju są wojny celne. One niedawno były nieco zapomniane, a dzisiaj są w centrum uwagi i stanowią ważny element walki gospodarczej.
Potrzeba ważnych i odważnych decyzji
– Stal jest materiałem niezastąpionym, poziom jej wykorzystania świadczy o sile każdej gospodarki. Przyszłość przemysłu jest uzależniona od coraz bardziej dynamicznej sytuacji geopolitycznej i transformacji energetyczno-klimatycznej. Nie zmienimy tego podejścia. Ważne i odważne decyzje oparte na faktach, danych i odpowiedzialności będą decydować o sile naszej gospodarki i naszego regionu. Przy wielu okazjach i konferencjach słyszymy, że hutnictwo jest przemysłem strategicznym – ale na razie nic z tych deklaracji nie wynika, czekamy na konkretne decyzje wspomagające branżę – mówił Mirosław Motyka, prezes Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej.
A trudności dla polskiego hutnictwa nie brakuje. Jedno z zagrożeń dla krajowego sektora hutniczego może przyjść z Niemiec, ponieważ tamtejszy rząd zdecydował się na duże dopłaty dla cen energii dla odbiorców przemysłowych. Niemieckie firmy będą płaciły w 2026 r. 50 euro za MWh, czyli blisko połowę mniej niż w krajach regionu.
W roku 2023 produkcja stali w Polsce osiągnęła poziom 6,5 miliona ton. Tak niski poziom produkcji odnotowano ostatnio na przełomie lat 50. i 60. XX wieku i sytuacji wcale nie poprawia fakt niewielkiego odbicia produkcji do ponad 7 milionów ton w roku 2024. Tymczasem zużycie stali w Polsce utrzymuje się od lat powyżej 10 milionów ton rocznie.
– To jest niezwykle ważne, żeby się spotykać na takich konferencjach. Czasami słyszymy opinie, że jest przesyt konferencji i spotkań, ale proszę zobaczyć, jak dzięki takim wydarzeniom oszczędzamy czas. W jednym czasie możemy porozmawiać z wieloma osobami, co w naszych biurach zajęłoby nam kilka godzin. Ważne są wnioski wyciągane z takich konferencji. Prelegenci wymieniają się refleksjami, a organizatorzy wydarzenia zbierają je później i wykorzystują w swojej działalności – mówiła Marlena Miąsko, wiceprezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach.
Podkreśliła, że wiadomo, że dobra sieć kontaktów to ważny element w firmie. Doskonałą przestrzenią służącą do podejmowania rozmów i współpracy są właśnie konferencje jak eco5.zero.
Wszyscy jesteśmy rewolucjonistami
– Nie wszyscy sobie zdają sprawę, że jesteśmy uczestnikami wielkiej rewolucji. Chyba nigdy w historii świata tempo zmian nie było tak wysokie jak obecnie. Pierwsza rewolucja przemysłowa trwała 3-4 pokolenia (w latach 1760-1840) zanim się dokonała. My jeszcze kilka lat temu debatowaliśmy nad przemysłem 4.0, a dziś jest już przemysł 5.0. To oznacza, że wszyscy przedsiębiorcy w Polsce, niezależnie od tego, czy reprezentują duże sektory, czy też małe i średnie firmy, muszą się dostosować do nowej zmiany i tempa, w tym także zielonej transformacji. Ci, którzy się nie dostosują tę konkurencję mogą przegrać – wskazywał Adam Szejnfeld, senator.
Zwracał uwagę, że bardzo ważnym elementem zachodzących zmian jest zielona transformacja, która nie dotyka tylko energetyki, ale również wszystkich gałęzi przemysłu oraz transportu.
– Zrównoważona gospodarka stała się jednym z najważniejszych wyzwań w Stanach Zjednoczonych. Niskie ceny energii, bezpieczeństwo energetyczne i wyzwania klimatyczne nie zawsze idą w parze, szczególnie w krótkookresowej perspektywie. Mimo to rosnące inwestycje w odnawialne źródła energii wynikają zarówno z presji społecznej – bardzo ważnej w Stanach Zjednoczonych – edukacyjnej, oczekiwań konsumentów oraz konieczności redukcji kosztów operacyjnych. To napędza rozwój technologii, zwiększa efektywność energetyczną i wzmacnia gospodarkę obiegu zamkniętego. Te zmiany wymagają innowacyjności, a ta napędza gospodarkę amerykańską – tłumaczył profesor Piotr D. Moncarz, Ph.D., P.E., NAE z Uniwersytetu Stanforda w Stanach Zjednoczonych.
Dodał, że tematem najważniejszych debat w USA jest także sztuczna inteligencja, o której mówi się od świata nauki po nawet najmniejsze przedsiębiorstwa. Sztuczna inteligencja już dziś odgrywa ważną rolę w poprawie efektywności i optymalizacji procesów oraz redukcji emisji.
Piotr Moncarz to wieloletni ekspert inżynierii lądowej i materiałowej, związany przez ponad trzy dekady ze Stanford University, gdzie prowadził zajęcia magisterskie i podyplomowe w zakresie inżynierii cywilnej i środowiskowej. Członek amerykańskiej National Academy of Engineering, od lat doradza przedsiębiorstwom i instytucjom w obszarach niezawodności infrastruktury, analizy ryzyka oraz wdrażania nowych technologii.
Ważną częścią jego działalności jest także wspieranie współpracy gospodarczej i technologicznej między Polską a USA, m.in. poprzez US-Polish Trade Council (Polsko-Amerykańska Rada Współpracy). Był jednym ze współorganizatorów polsko-amerykańskiego naukowego sympozjum na Uniwersytecie Stanforda się w czerwcu 2025 r. Współorganizatorem tego sympozjum była także ŚFPP. W 2026 r. planowana jest kolejna edycja tego sympozjum.
W trakcie Konferencji eco5.zero odbyły się dwa panele dyskusyjne „Quo vadis gospodarko?” oraz „Unia Europejska 2.0” podczas których rozmawiano m.in. o wyzwaniach dla gospodarki Polski i UE, konkurencyjności, kosztach energii, regulacjach oraz finansowaniu nowych inwestycji. Już wkrótce relacje z obu paneli ukażą się na stronach internetowych.
Jacek Czarnecki
